غلامعلی آیین

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

غلامعلی آیین
زادروز	۱۹۲۹ کاپیسا-افغانستان
محل زندگی	کالیفورنیا
ملیت	افغان
پیشه	ساینس دان
سال‌های فعالیت	۱۹۵۲ تا اکنون
لقب	آیین، استاد آیین
دوره	۱۹۵۲ تا اکنون
مذهب	اسلام
آثار	بیش از هفت اثر چاپ شده و سه اثر چاپ نشده

غلامعلی آیین نویسنده، تکنولوژی دان و سیاستمدار برجسته افغان، زاده ۱۹۲۹ میلادی ریزه کوه ولایت کاپیسا افغانستان است.از او تا اکنون هفت اثر علمی بویژه در زمینه تکنولوژی بچاپ رسیده که اکثر این اثار کتابهای درسی دانشکده ساینس / تکنولوژی و سایر دانشکده ها در افغانستان را تشکیل می دهند.یکی از کتابهای او تحت عنوان فن اداره مجلس یا دستور پارلمانی به عنوان برنده عالیترین جایزه مطبوعاتی سال ۱۹۷۷ میلادی بر گزیده شد.^[1] هم اکنون سه اثر دیگر در زمینه های سیاست و تکنولوژی از او آماده چاپ است، غلامعلی آیین بر علاوه این، یک سیاستمدار برجسته افغان است که قبلا رییس دانشکده تربیه معلم کابل، وزیر مشاور، والی ولایت بدخشان، والی کابل و والی ولایت هرات بوده است.آیین یکی از هوادارن نظام فدرال در افغانستان است ^[2] او هم اکنون یک بازنشسته ۸۱ ساله است و در ایالت کالیفورنیا در آمریکا زندگی می کند.

زندگینامه

آیین در یک خانواده نسبتا اشرافی بدنیا آمد، پدرش غلام حیدرخان از سران قومی کوهستان، در زمان کودکی آیین عضو شورای بزرگ ملی افغانستان یا لویه جرگه شاه امان الله خان بود. از آنجاییکه پدرش، فرزند خود را همواره به مجالس بزرگ سیاسی می برد، چنین مواردی بزرگترین عامل رشد سیاسی غلامعلی آیین شمرده می شوند.او در سال ۱۹۳۷ از مدرسه ابتدایی اشتگرام فارغ شد و در سال ۱۹۴۶ رشته ساینس و تکنولوژی دانشکده تعلیم و تربیه دانشگاه کابل را تمام کرد. ایین یکسال بعد وارد دانشکده ساینس شد و در سال ۱۹۵۲ ان را تمام کرد.سپس او به عنوان معلم ریاضی در دارلمعلمین بکارش ادامه داد و در سال ۱۹۵۶ برای تداوم تحصیلاتش به کلمبیا رفت .

ایین در عرصه سیاست

پس از بازگشت آیین از کلمبیا او بعنوان مدیر دارلمعلمین کابل مقرر شد و این وظیفه راهش را برای حضور در عرصه‌های وسیعتر اداری هموارتر ساخت، سپس در سال ۱۹۶۷ آمر مرکز تحقیقات علمی دانشگاه کابل و استاد دانشکده تعلیم و تربیه شد، یکسال بعد رییس تعلیمات ثانوی وزارت معارف افغانستان شد و در همان سال به عنوان رییس دانشکده تعلیم و تربیه کابل مقرر گردید. رشد فرهنگی و سیاسی آیین از سرعت فوق العاده ای برخوردار بود تا اینکه او یک سال بعد بعنوان وزیر مشاور در حکومت افغانستان به کارش ادامه داد و دو سال بعد به عنوان والی ولایت بدخشان برگزیده شد.آیین پس از دوسال کار در بدخشان به عنوان والی ولایت کابل پایتخت افغانستان آغاز به کار کرد و باز هم پس از دو سال والی ولایت هرات شد.با آنکه نوسازی و بازسازی در زمان ولایت اقای ایین در هرات رشد چشمگیری نداشت، اما آقای ولایت اقای آیین در هرات بویژه رسیده گی به شکایات و ایجاد حاکمیتی قوی از جمله دستاوردهایش در کابل و هرات شمرده می شوند.

آیین و مهاجرت

جنگها و وضعیت نا بسامان سیاسی موجب مهاجرت آقای ایین به امریکا شد.غلام علی آیین در هجرت نیز از فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی اش دست برنداشت، او از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۵ سکالرشیپ فلبرایت، پژوهشگر در مرکز افغانستان‌شناسی و مدرس اسلام سیاسی و حقوق بشر در دانشگاه نبراسکا در اوماها و نبراسکای ایالات متحده امریکا بود.در سال۱۹۷۰عضو هیأت افغانستانی در کنفرانس کشورهای غیر متعهد، منعقده لوساکا، زمبیا شد و در سال۱۹۷۱رئیس هیأت افغانستانی در پانزدهمین کنفرانس عمومی یونسکو، جینوا بود.

آثار

زندگی در هجرت و دور از هیاهوی وحشت و جنگ اینبار غلامعلی آیین را به نگاشتن در زمینه‌های مختلف واداشت و او نیز کتابهای مختلفی را نوشت که از آن جمله، علم و نظام اجتماعی را در سال ۱۹۷۳ نگاشت، آزمایشهای علمی با آلات ساده را برای وزارت معارف / اموزش و پرورش افغانستان نگاشت و نظرش در مورد جهاد در افغانستان را در کتابی تحت عنوان تاریخ سیاسی جهاد افغانستان بیان کرد.فن اداره مجلس یا دستور پارلمانی را برای پارلمان نوظهور افغانستان نگاشت و این کتاب (برنده عالیترین جایزه مطبوعاتی ، ۱۹۷۷) در جهان شد. کتاب تحول اجتماعی، اقتضای عصر بعنوان کتاب درسی جامعه‌شناسی دانشگاه کابل در دسترس دانش پژوهان قرار گرفت و کتاب درسی دیگری را نیز تحت عنوان پرنسیپهای تعلیم و تربیه برای دانشگاه کابل نگاشت.تدریس ساینس در مکاتب ثانوی، کتاب درسی دانشکده ساینس دانشگاه کابل را نیز آقای ایین نوشت و اثاری چون تاریخ سیاسی جهاد افغانستان (جلد دوم) علم در جهان معاصر. ۱۹۶۱(برنده جایزه مطبوعاتی آریانا) و انفجار نفوس تا اکنون چاپ نشده اند.

وضعیت جسمی

آیین همینک ۸۱ ساله است و از بیماریهای عارضی نیز برخورددار است .

منابع

[دانش نامه آریانا http://database-aryana-encyclopaedia.blogspot.com/2008/12/blog-post_9183.html][سایت خاوران http://www.khawaran.com/archive/UstadAyeen.htm]شماره اول، سال هفتم مجله آریانای برون مرزی، حمل ۱۳۸۴هش

پیوند به بیرون

1. ↑ http://database-aryana-encyclopaedia.blogspot.com/2008/12/blog-post_9183.htmlزندگینامه غلام علی آیین
2. ↑ فدرالیزم برای افغانستان http://www.khawaran.com/archive/GhulamAliAaien.htm۳۵۸

[پیوست شماره ۱: غلام علی آیین، فدرالیزم برای افغانستان http://www.khawaran.com/archive/GhulamAliAaien.htm]